اولین امام جمعه تهران که بود؟

آیت‌الله طالقانی در سال 1358 از سوی امام خمینی (ره) به عنوان امام جمعه تهران برگزیده شد.

؛سید محمود علائی طالقانی در 13 اسفند 1289 در روستای گلیرد طالقان در استان البرز متولد شد.

وی تحصیلات ابتدایی خود را در ابتدا نزد پدر و سپس در مدرسه رضویه و فیضیه قم با اخذ اجتهاد در سال 1317 ادامه داد.

فعالیت‌های سیاسی آیت‌الله طالقانی
وی مخالف حکومت پهلوی و طرفدار دکتر مصدق و از اعضای جبهه ملی بود.

فعالیت در نهضت مقاومت ملی از کودتای 28 مرداد
تدریس در مدرسه سپهسالار در سال 1316
مبارزه علیه حکومت پهلوی در سال 1318 و دستگیری و زندانی شدن
در سال 1340 به بیت‌المقدس سفر کرد تاریخ‌ها و مشکلات مردم فلسطین آشنا شود.
جزو هیئت مؤسس جبهه ملی دوم در سال 1339
بنیان‌گذار نهضت آزادی ایران به همراه مهندس بازرگان و دکتر سحابی

تبعید و زندانی شدن
در سال 1350 در منزل خود حدود یک ماه بازداشت بود و بعد از آن به زابل و بافت تبعید شد.

آزادی از زندان
بعد از آزادی در آبان 1357 سخنرانی‌های خود در مسجد هدایت را از سر گرفت. وی پس از ترور و شهادت مرتضی مطهری به ریاست شورای انقلاب اسلامی منصوب شد و در 12 مرداد 1358 به عنوان نماینده مردم تهران به مجلس خبرگان راه یافت.

انتخاب به عنوان امام جمعه تهران
وی در مرداد سال 1358 از سوی امام خمینی (ره) به عنوان امام جمعه تهران برگزیده شد و تا قبل از فوت 5 نماز جمعه را برگزار کرد.

مرگ آیت‌الله طالقانی
آیت‌الله طالقانی در تاریخ 19 شهریور 1358 دیده از جهان فروبست.

علی دهکردی بازیگر پنجاه ساله اهل شهرکرد استان چهارمحال و بختیاری که درس بازیگری و کارگردانی هم خوانده، تا امروز نقش های متعددی را تجربه کرده، اما بازی او در نقش یک جانباز شیمیایی در فیلم از کرخه تا راین ابراهیم حاتمی کیا یکی از ماندگارترین نقشهای او به شمار می رود.

او در آثار سینمایی ای همچون از کرخه تا راین، پاییز بلند، روز شیطان، شیخ مفید، ماه و خورشید، عبور از خط سرخ، خلبان، سجده بر آب، گاهی به آسمان نگاه کن، سلام، آن مرد آمد، تاکسی نارنجی، اخراجی ها ۳، تلفن همراه رئیس جمهور و فردا و در مجموعه ها و سریال هایی تلویزیونی مانند مهر و ماه، مزد ترس، در قلب من، تصویر یک رویا، شرکت، آخرین گناه، شیخ بهایی، مسافر زمان، ملکوت، پرده نشین و جلال الدین به ایفای نقش پرداخته است.

از معمای شاه و نقش شما در این سریال آغاز کنیم. اگر نقش سعید در از کرخه تا راین را نقطه عطف اول در کارنامه هنری تان تصور کنیم، آیا نقش آیت الله سیدمحمود طالقانی می تواند نقطه عطف دوم باشد؟

از زاویه نگاه شخصی من، بخش اعتباری و افتخاری بازی کردن در نقش این شخصیت برایم خیلی اهمیت بیشتری دارد تا انعکاس ملی، حرفه ای و صنفی آن. نتیجه یک اثر تلویزیونی، سینمایی یا تئاتری به شکل کامل و مستقیم به خود بازیگر و حتی نوع، شکل و شرایط نقش بستگی ندارد. به حاصل و نتیجه کلی ای وابسته است که اثر خلق می کند. اگر سریال معمای شاه طبق پیش بینی عوامل و بازیگران پیش برود کار درخشانی خواهد شد. در این صورت حضور همه عوامل هم موفقیت آمیز خواهد بود. برای من نه به عنوان بازیگر که حتی یک شهروند ایرانی که نوجوانی اش را در انقلاب گذرانده و به نوعی با آن به بلوغ اجتماعی رسیده، شخصیتی مثل آیت اللهطالقانی اعجاب آور و افسانه ای است. گرفتن یک عکس در کسوت و با گریم آیت الله طالقانی هم برایم جذاب بود، دیگر چه برسد به بازی در نقش ایشان. گاهی برای یک بازیگر این موقعیت پیش می آید که یک نقش ویژه را بازی کند؛ برای من هم تا امروز این اتفاق چند بار افتاده است. مثلا نقش شهید دوران را بازی کردم که یکی از پرافتخارترین خلبانان ایرانی است و هنوز بسیاری از رکوردها و افتخارات نظامی اش شکسته نشده است. برای نسل من بخش حسی و باطنی این نقش ها بسیار قوی تر و پررنگ تر است نسبت به موفقیت های بیرونی و تجاری اش. من و همنسلانم در کارهای موازی و همزمان ناخودآگاه به سمت کارهای حسی می رویم. نقش آیت اللهطالقانی در معمای شاه با این که جانبی است و حضور طولانی و پررنگی در جریان داستان ندارد، اما فکر می کنم حتی گرفتن یک عکس یادگاری با چهره این شخصیت هم مغتنم و باارزش است.

با توجه به شخصیت ملی و فراجناحی مرحوم آیت الله طالقانی نگران بازتاب ها، واکنش ها و احیانا انتقادات پس از پخش و دیده شدن سریال نبودید؟

بیشترین عاملی که سبب نگرانی ام بود و همچنان هم هست ادای حق مطلب درباره شخصیت ایشان است. این مساله برایم مهم بوده و هست. شاید در بین چهره های سیاسی قبل و بعد از انقلاب مرحوم طالقانی شرایط خاص و ویژه ای داشته باشد. هم در بحث مبارزاتی که روایت است همیشه یک ساک کوچک را در خانه آماده داشته برای رفتن به زندان و هم این که محبوب قلوب همه طیف های سیاسی و جناحی و اقشار مختلف مردم بوده است. واقعیت این است که فکر کردن به این مسائل نگرانم می کند، اما بخش عمده ای از نتیجه اثر هم به نگاه سازنده اش بستگی دارد که جایگاه این شخصیت بزرگ را در جریان داستان چگونه تعریف و تبیین کند. خوشبختانه چیزی که استنباط من تا به امروز بوده اتکای کامل سریال به مستندات تاریخی است. مثلا سکانس بازجویی ایشان در ساواک درست شبیه مکتوباتی است که توسط منشی ساواک به ثبت رسیده است.

در فیلمنامه تقریبا چیزی به اسم داستان، تخیل و افسانه پردازی درباره شخصیت مرحوم طالقانی وجود ندارد. همین مهم، نگرانی مرا از لحاظ محتوایی کم می کند، اما از منظر اجرایی کار واقعا سخت است. هنوز تصاویر، فایل های صوتی و فیلم های ایشان موجود است. خیلی از همنسلان من حتی عین عبارات ایشان را به یاد دارند. از این رو، نزدیک شدن به واقعیت اجرایی و شکل رفتاری ایشان جای نگرانی جدی برای من داشت. با این حال، با همکاری کارگردان و با حضور پیوسته فرزند مرحوم طالقانی و توضیحات و راهنمایی هایش یک مقدار جرات و توان اجرایی پیدا کردیم.

همان طور که خودتان هم اشاره کردید مدارک و اسنادی از مرحوم طالقانی موجود است. آیا به شخصه تلاش هایی فراتر از این برای آشنایی بیشتر با شخصیت و ویژگی های اخلاقی و رفتاری ایشان داشتید؟

بله، شخصیت ایشان آن قدر بزرگ و در عین سادگی، پیچیده و سخت است که نمی شود بدون تمرکز و آشنایی قبلی به او نزدیک شد. بیشترین اتکای میدانی ما بعد از مدارک و اسناد رسمی به فرزند ایشان بود. در عین حال تمام منابع مکتوب، تصویری و شنیداری از سخنرانی ها، نماز جمعه ها، مصاحبه های تلویزیونی، برنامه ها، کتاب ها و نشریاتی را که به صورت انحصاری درباره شخصیت ایشان به نگارش درآمده رصد کردیم.

تا به حال نفش منفی هم بازی کرده اید؟

خیلی کم، یکی دو تله فیلم بوده و... (فکر می کند) همین. اتفاقا خودم نقش های منفی را خیلی دوست دارم. به طور مثال وقتی یک فیلمنامه پیشنهاد می شود و در آن نقش یک دزد وجود دارد می گویم همین نقش را به من بدهید، اما پاسخ می دهند که نه، اصلا نمی شود. بعد هم نقش پلیس را به من می دهند. خودم فکر می کنم از لحاظ اجرایی توانایی بازی در نقش های منفی را دارم، اما متاسفانه پیشنهاد نمی شود. البته شخصیت های دووجهی و خاکستری ای بوده اند که بازی شان کرده ام، مثل نقش شاه عباس در سریال شیخ بهایی. اگر شرایطش مهیا شود که منفی به معنای واقعی اش را بازی کنم چراکه نه!

سعی و تلاش تان در تجربه نقش های متفاوت قابل کتمان نیست، اما باز هم مردم بیشتر شما را با نقش های مثبت به یاد می آورند. اصولا نقش های دلخواه تان چه ویژگی هایی دارد؟

این اتفاق نه برای من که برای هر بازیگر دیگری ممکن است رخ دهد. حسرت بازی در نقش های متفاوت در تئاتر بیشتر بر دلم مانده است. بازیگری روی صحنه نمایش لذت بیشتری دارد تا بازی کردن در نقش های تصویری. ما در تئاتر مابه ازای مستقیم داریم، مثلا ممکن است من علاقه مند جدی بازی در نقش مکبث باشم به خاطر ویژگی های فوق العاده دراماتیکش، اما در تلویزیون و سینما مابه ازایی نداریم و همین کار را سخت می کند. همیشه برای نقش آفرینی در نقش های غیرتکراری حسرت دارم تا ولع بازی در قالب شخصیت هایی که قبلا تجربه شان کرده ام. به نظرم آزاردهنده ترین مساله برای یک بازیگر، بازی کردن نقش هایی است که فراز و نشیب ندارد. یعنی امکان عرض اندام حرفه ای و فنی را به بازیگر نمی دهد و نقش طوری نوشته شده که او مجبور است فقط آن را هدایت کند. منظورم از نقش بی فراز و نشیب و یکنواخت این نیست که یک بازیگر ساکت بوده و تحرک نداشته باشد، بلکه مرادم راوی بودن صرف او برای نقش است.

صحبت تئاتر شد. آخرین حضورتان روی صحنه به چه سالی بازمی گردد؟

فکر می کنم هفت هشت سال پیش.

با من موافق هستید که سال هاست تحت تاثیر و در زیر سایه نقش جانباز فیلم از کرخه تا راین هستید؟

بله، کاملا درست است، اما خب ارزشش را داشت. همان نقش ماندگارم کرد. همین امروز هم که بخواهم بازیگری را کنار بگذارم راضی ام که لااقل چند نقش ماندگار دارم. نقشم در از کرخه تا راین به تنهایی برای ماندگار شدنم کفایت می کند. همه چیز بعد از این فیلم تحت تاثیر نقشم قرار گرفت. من بعد از این فیلم و با فاصله ای نه چندان دور در روز شیطان بهروز افخمی حاضر شدم که اتفاقا تجربه خوبی بود و نقشم را هم خیلی دوست داشتم، اما کارم دیده نشد. گویا در سایه نقش قوی از کرخه تا راین ماند.

پیش آمده به خودتان بگویید ای کاش در فیلم حاتمی کیا بازی نمی کردم تا فرصت نقش آفرینی های دیگر از دست نمی رفت؟

نه، یک مقدار عاطفی به ماجرا نگاه می کنم. از کرخه تا راین و نقشم را در این فیلم دوست دارم. بازی در این فیلم را شانس بزرگ خودم می دانم. قبل از این فیلم در دو سریال مهر و ماه و مزد ترس بازی کرده بودم، اما با از کرخه تا راین شناخته شدم. در ضمن اتفاقی است که افتاده و دیگر نمی شود به اما و اگرها اتکا کرد. نقشم را هم خیلی دوست داشتم، بخصوص به خاطر جانباز بودنش و البته مظلومیتش. من همین امروز هم با بسیاری از جانبازها از نزدیک تماس دارم. به این فیلم حس خوبی دارم. بالاخره بخش کوچکی از مشکلات جانبازان را بازتاب می داد. به هر حال سرنوشت من هم پس از این فیلم تغییر کرد. بخشی از این مساله هم به بضاعت فکری و حجم تفکری کارگردانان و تهیه کنندگان بازمی گشت. خیلی نقش های شبیه سعید به من پیشنهاد می شد.

چرا باوجود تجربه موفق با حاتمی کیا در کرخه از راین همکاری تان ادامه پیدا نکرد؟

راستش صحبت همکاری در یکی دو فیلم دیگر هم مطرح شد و حتی با هم صحبت کردیم، اما گویا حاتمی کیا ملاک هایی مانند سن، ظاهر و شرایط فیزیکی را در نظر داشت که با من مطابقت نمی کرد. با این حال خیلی برای حاتمی کیا احترام قائل هستم و در سینما او را به نوعی ولی نعمت خود می دانم. کاملا هم به او حق می دهم که آن قدر به شخصیت سعید علاقه داشته باشد که نخواهد از بازیگرش در نقش دیگری استفاده کند. شاید من هم اگر کارگردان بودم دیگر با بازیگر شخصیت محبوبم همکاری نمی کردم و می گذاشتم در همان شرایط باقی بماند.

شما ابتدا و میانه دهه 70 چه در تلویزیون و چه در سینما بازیگر فعالی بودید، اما در میانه دوم این دهه و دهه 80 کم کار شدید. چرا؟

بخشی از این موضوع برمی گردد به بحث شرایط کاری ما در بازیگری. یک بازیگر در برخی مقاطع سنی اش در یک برزخ گرفتار می شود، به این معنی که نه جوان است که نقش جوانان را بازی کند و نه میانسال. یک زمانی هم ولع بازی کردن مداوم در من افول کرد. متاسفانه شرایط باعث شده بازیگری از جریان هنری زندگی به جریان شغلی تبدیل شود. در دوره ای دیدم که نمی توانم از بازیگری به آن مفهوم واقعی اش لذت ببرم. نقش ها ساده و ابتدایی نوشته می شد و از استانداردهای لازم سلامت فکری و روانی فاصله می گرفت. اینها باعث می شود یک بازیگر از کار فاصله بگیرد و ترجیح دهد در طول سال در یکی دو اثر قابل توجه حضور داشته باشد.

با این اوصاف یک بازیگر چگونه می تواند امرار معاش کند؟

خیلی انسان متوقعی نیستم. تنها شغلم هم بازیگری است و درآمد دیگری ندارم. یکی دو سال هم است که تهیه کنندگان پول مان را نمی دهند. به تهیه کننده هم فشار زیادی نمی شود آورد، زیرا او هم مقصر نیست. با این حال ناراضی نیستم و ناشکری هم نمی کنم.

شما در سریال پرده نشین نقش رئیس کلانتری را بازی کردید، در سریال میکائیل هم همین طور.

(می خندد) درست است، اما واقعیت این است که من انتخاب نمی کنم، گزینش می شوم.

اما می توانید هر پیشنهادی را نپذیرید.

من سر سریال میکائیل این مساله را مستقیم به سیروس مقدم گفتم و حتی عکس هایم در سریال پرده نشین را نشان دادم، اما او گفت دیده ام و می دانم و توجیهش هم این بود که بین دو سریال فاصله زمانی خواهد بود. می دانید اصولا پلیس های ما هم شبیه هم هستند. در تولیدات تلویزیونی اگر بخواهیم این گونه مته به خشخاش بگذاریم دیگر نقشی برای بازی نمی ماند. در ضمن فکر می کنم اگر بازیگر بتواند به توانایی های خود و کارگردان اطمینان و اتکا داشته باشد دو نقش شبیه هم را هم می تواند متفاوت اجرا کند.

حالا این دو نقش مشابه در پرده نشین و میکائیل متفاوت شده است؟

تا جایی که فیلمنامه اجازه می داد، سعی کردم متفاوت باشد. پلیس پرده نشین یک آرامش شخصی و متانت درونی داشت، اما در میکائیل پلیس دیگری را خواهید دید. جالب آن که پس از میکائیل هم پیشنهاد نقش پلیس داشتم که خوشبختانه به علت درگیری در پروژه دیگر نپذیرفتم.

از میان دو رسانه تلویزیون و سینما کدام را ترجیح می دهید؟

به این سوال اگر بخواهید عادلانه پاسخ دهید کار سختی است. متاسفانه یک قضاوت سطحی محتوایی نسبت به کارهای تلویزیونی وجود دارد. من در یک تعریف واقعی رسانه ای تفاوت خاصی بین این دو قائل نیستم. بسیاری از فیلم های سینمایی اصولا برای مخاطب عام ساخته نمی شود. تلویزیون اما مستقیم و بی واسطه در خانواده ها نفوذ دارد و با مردم طرف است. اگر عمیق و واقعی نگاه کنیم تلویزیون از یک ارزش فوق العاده برخوردار است و توانایی عجیب و غریبی در جهان امروز دارد. البته سینمای ایران به یک جایگاه جهانی دست پیدا کرده که تلویزیون تا امروز از چنین امتیازی برخوردار نبوده است. من خودم را به نوعی فرزند تلویزیون می دانم.

اولین کارهای حرفه ای ام در جوانی با این رسانه بوده است. در عین حال خودم را جزئی از خانواده سینما هم می دانم. از مارچلو ماسترویانی، بازیگر معروف ایتالیایی پرسیدند ملاکت برای انتخاب نقش چیست و او پاسخ داد هر کدام را که لوکیشنش به خانه ام نزدیک تر باشد، انتخاب می کنم. واقعا در مقاطعی ممکن است ابتدایی ترین عناصر برای یک بازیگر مهم باشد. من برای هر دو رسانه ارزش و احترام قائلم.

«علی دهکردی»

نقش آیت‌الله طالقانی در «معمای شاه» حساس و جدی بود/ «محمدرضا ورزی» خلاق و مسلط بر تاریخ است

بازیگر نقش آیت‌الله طالقانی با تحسین خلاقیت و تسلط کارگردان "معمای شاه" از حساسیت‌های نقش آیت‌الله طالقانی گفت.

علی دهکردی بازیگر سینما و تلویزیون بیان کرد: از سال‌های پیش امیدوار بودم با محمدرضا ورزی در یک اثر همکاری داشته باشیم که خوشبختانه این اتفاق محقق شد.

وی افزود: کار با ورزی دلنشین بود، ذهن خلاق و اشراف وی به تاریخ و علم و دانش او در این زمینه و ایجاد آرامش برای عوامل امتیاز بزرگی است و ورزی با آگاهی کامل این پروژه را آغاز کرد و با مدیریت خوب کار را ساخت.

دهکردی با اشاره به متفاوت و جدید بودن "معمای شاه" عنوان کرد: امیدوارم با حمایت صدا و سیما و نهادهای مرتبط این کار به شکل قابل قبول و قابل دفاع به عنوان مستند تاریخی به یادگار بماند.

این بازیگر در ادامه اظهار داشت: افتخار دارم که در این پروژه نقش مرحوم آیت‌الله طالقانی را ایفا کنم، شخصیت بزرگ تاریخی که در جریان انقلاب چهره درخشانی داشته است.

وی افزود: در مورد نقش خودم می‌توانم بگویم که جزئی‌ترین حرف‌ها و مسائل و حرکات این نقش مربوط به اسناد تاریخی است و شاید در قسمت‌های دیگر سریال با خیال‌پردازی ترسیم شده باشد اما در مورد زندگی و شخصیت سیاسی و اجتماعی افراد مهم مثل آیت‌الله طالقانی منبع، اسناد ملی وجود دارد.

دهکردی با اشاره به تحقیقات شخصی خود در خصوص شخصیت آیت‌الله طالقانی اظهار داشت: این نقش به دلیل حساسیت و سختی‌اش برایم اضطراب‌آور بود و با این حساسیت و جدیت کار نمی‌شد این کار را بدون مطالعه قبول کرد.

وی در خصوص نقش آیت‌الله طالقانی بیان کرد: خواهش من از کارگردان و گروه این بود که حتی گریم من مورد تأیید خانواده آیت‌الله طالقانی باشد و ورزی هم قبل از من به این موضوع توجه کرده بود و همین موضوع را در ذهن داشت تا اینکه تست گریم من با حضور فرزند آیت‌الله طالقانی انجام شد. فرزند وی شخصیتی اندیشمند و صاحب تفکر اجتماعی است و زمان خود را ساعت‌ها به حضور در کنار گروه اختصاص داد. در کل نقش آیت‌الله طالقانی خیلی سخت‌تر و جدی‌تر از آن بود که بشود بی‌گدار به آب بزنیم.

دهکردی در پایان خاطرنشان کرد: پروژه "معمای شاه" متفاوت از آثار دیگر در این زمینه است. به ابعاد و زوایای زندگی خانواده پهلوی در عصر پهلوی دوم و جزئیات آن و تأثیرات شخصیت‌های مختلف مثل آیت‌الله طالقانی، دکتر شریعتی و ... به نحو متفاوت پرداخته شده و همچنین زندگی افرادی که به هر نحوی در شکل‌گیری انقلاب اسلامی نقش داشته‌اند و آن را به نسل بعد منتقل کرده‌اند، در این سریال به تصویر کشیده شده است.

دهکردی در گریم آیت‏‎الله‌طالقانی

گریم شخصیت آیت‌الله طالقانی با بازی علی دهکردی در صحنه سریال تاریخی «معمای شاه» رونمایی شد.

تسنیم: شامگاه چهارشنبه 20 اسفند مراسم رونمایی از تست گریم آیت‌الله طالقانی بر صورت علی دهکردی با حضور سرافراز و پورمحمدی و بازیگران این فیلم برگزار شد.

در این بازدید بخش هایی از سریال که مربوط به شهریور 1320 می شد تصویربرداری شد. سید مهدی طالقانی فرزند آیت الله طالقانی نیز در این مراسم حاضر بود.

محمدرضا ورزی کارگردان سریال «معمای شاه» درباره نقش آیت الله طالقانی که علی دهکردی آن را ایفا کرده است، گفت: علی دهکردی نقش ایشان را بازی می کند و ما اولین تست گریم را در حضور پسر ایشان رونمایی کردیم و او غافلگیرانه دهکردی را دید، شوکه شد، او را در آغوش گرفت و گفت شما بعد از 30 و چند سال باعث شدید با مرحوم پدرم ملاقات داشته باشم. ما از این صحنه فیلم گرفته ایم و سند داریم.

فرزند آیت‌الله سیدمحمود طالقانی و علی دهکردی بازیگر